Mantelzorg is een vorm van zorg waarbij iemand langdurig en intensief zorg verleent aan een persoon met een beperking, chronische ziekte of een ouder wordende persoon. Het gaat hierbij om zorg die niet professioneel geleverd wordt, maar door familieleden, vrienden of buren.
Verschil tussen mantelzorg en vrijwilligerszorg
Het verschil tussen mantelzorg en vrijwilligerszorg is dat mantelzorg vaak voortkomt uit een persoonlijke relatie tussen de mantelzorger en degene die zorg nodig heeft. Het gaat hierbij vaak om zorg voor een familielid, vriend of buur. De mantelzorger heeft een emotionele band met degene die zorg nodig heeft en verleent deze zorg vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel.
Bij vrijwilligerszorg daarentegen is er geen persoonlijke relatie tussen de vrijwilliger en degene die zorg nodig heeft. Vrijwilligerszorg wordt vaak verleend via een organisatie en de vrijwilliger kan zelf kiezen voor welke zorgbehoevende hij of zij zorg wil verlenen. Het gaat hierbij vaak om tijdelijke zorg, bijvoorbeeld bij een hospice of in een ziekenhuis, of om hulp bij een activiteit of evenement.
Een ander belangrijk verschil is dat mantelzorg niet betaald wordt, terwijl vrijwilligerszorg in sommige gevallen wel een kleine vergoeding kan opleveren. Dit is afhankelijk van de organisatie waarvoor de vrijwilliger werkt en de aard van het werk dat wordt verricht.
Hoewel mantelzorg en vrijwilligerszorg dus beide vormen van onbetaalde zorg zijn, zijn er dus duidelijke verschillen in de aard van de zorg, de relatie tussen de zorgverlener en degene die zorg nodig heeft, en de vergoeding die wordt ontvangen.
Mantelzorg is dus een eigenlijk een vorm van niet gekozen vrijwilligerswerk, waarbij de mantelzorger vaak belangeloos en uit liefde voor de persoon in kwestie de zorg op zich neemt.
Mantelzorg, een niet te onderschatten uitdaging
Mantelzorg kan zeer uitdagend zijn omdat het langdurig en intensief is en vaak onverwachts komt. Hierdoor kan het erg belastend zijn voor de mantelzorger. Hieronder staan enkele redenen waarom mantelzorgen niet altijd gemakkelijk is:
Tijdsdruk
Mantelzorg vereist vaak veel tijd en energie. Hierdoor kan het moeilijk zijn om de zorg te combineren met andere verplichtingen, zoals werk en sociale activiteiten.
Emotionele belasting
Het verzorgen van een persoon die ziek, gehandicapt of oud is, kan emotioneel zwaar zijn. Mantelzorgers kunnen te maken krijgen met gevoelens van angst, verdriet, schuld en frustratie.
Fysieke belasting
Mantelzorg kan ook fysiek zwaar zijn, vooral als de persoon die zorg nodig heeft zwaar hulpbehoevend is. Mantelzorgers kunnen te maken krijgen met fysieke klachten zoals rugpijn, vermoeidheid en slaapproblemen.
Financiële belasting
Mantelzorgers kunnen ook financiële zorgen hebben omdat ze vaak kosten moeten maken voor de zorg, zoals medicijnen, hulpmiddelen en aanpassingen aan de woning.
Sociale isolatie
Het verzorgen van een persoon kan ertoe leiden dat mantelzorgers minder tijd en energie hebben voor sociale activiteiten. Dit kan leiden tot sociale isolatie en een gevoel van eenzaamheid.
Mantelzorg kan zwaar zijn en veel van de mantelzorger vragen. Het is dan ook belangrijk om als mantelzorger goed voor jezelf te zorgen en rekening te houden met bepaalde zaken.
Zelfzorg, een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen zorgen
Zelfzorg is een essentieel onderdeel van mantelzorg. Zelfzorg houdt in dat mantelzorgers goed voor zichzelf zorgen en aandacht besteden aan hun eigen fysieke, mentale en emotionele gezondheid.
Hieronder staan enkele tips om zelfzorg bij mantelzorgers te bevorderen:
- Allereerst is het belangrijk om als mantelzorger goed naar je eigen grenzen te kijken. Het is verleidelijk om alles voor de ander te willen doen en je eigen behoeften opzij te zetten, maar uiteindelijk kan dit leiden tot overbelasting en zelfs burn-out. Zorg daarom voor voldoende rust en ontspanning, en vraag eventueel hulp van anderen als het te zwaar wordt.
- Daarnaast is het belangrijk om als mantelzorger goed geïnformeerd te zijn over de aandoening of beperking van de persoon die je verzorgt. Hierdoor kun je beter inspelen op de behoeften van de persoon en kun je eventuele problemen eerder signaleren en oplossen.
- Neem tijd voor jezelf: Mantelzorg kan zeer veeleisend zijn en het is belangrijk dat mantelzorgers af en toe tijd nemen voor zichzelf. Plan tijd in voor ontspanning, hobby's of andere activiteiten die je leuk vindt. Het is immers belangrijk om als mantelzorger je eigen leven niet uit het oog te verliezen.
- Blijf sociale contacten onderhouden en zorg voor afleiding en ontspanning. Dit kan bijvoorbeeld door af en toe een avondje weg te gaan, of door het inschakelen van respijtzorg. Respijtzorg houdt in dat de zorg tijdelijk wordt overgenomen door een professional of vrijwilliger, zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft. Mantelzorgers moeten proberen hun sociale leven niet op te geven. Blijf in contact met vrienden en familie, zoek steun bij lotgenoten en overweeg deel te nemen aan mantelzorggroepen of -programma's.
- Wees realistisch: Mantelzorgers moeten realistisch zijn over wat ze kunnen doen en wat niet. Het is belangrijk om haalbare doelen te stellen en prioriteiten te stellen.
- Zorg voor een gezonde levensstijl: Mantelzorgers moeten goed voor hun lichaam zorgen. Dit omvat voldoende slaap, een gezond dieet, voldoende lichaamsbeweging en het vermijden van slechte gewoonten zoals roken en alcoholgebruik.
- Zoek ondersteuning: Mantelzorgers moeten niet bang zijn om hulp te vragen en steun te zoeken. Dit kan variëren van praktische hulp bij de zorg tot emotionele steun van vrienden, familieleden of een professionele hulpverlener. Er zijn diverse instanties en organisaties die kunnen helpen bij het bieden van zorg en ondersteuning. Zo kun je bijvoorbeeld terecht bij de huisarts, mantelzorgorganisaties, een inloophuis, …
Conclusie
Door tijd te nemen voor zelfzorg, kunnen mantelzorgers beter voor zichzelf en hun dierbaren zorgen. Het kan de stress en belasting van mantelzorg verminderen en hun gezondheid en welzijn verbeteren. Door goed voor jezelf te zorgen en te kijken naar de mogelijkheden voor ondersteuning en hulp, kun je mantelzorg volhouden en de persoon die je verzorgt de best mogelijke zorg bieden.
